Leczenie kanałowe – na czym polega i kiedy jest stosowane w stomatologii

Leczenie kanałowe polega na usunięciu zakażonej lub martwej miazgi z wnętrza zęba, dezynfekcji kanałów korzeniowych i ich szczelnym wypełnieniu, aby zapobiec dalszej infekcji i umożliwić funkcjonowanie zęba. Stosuje się je, gdy dochodzi do zapalenia miazgi, jej martwicy, przy ropniu zęba, po urazach zęba oraz przy próchnicy głębokiej, która sięga do komory miazgi.

Przeczytaj również: Podkłady medyczne - jakie są ich rodzaje i zastosowania?

Na czym polega leczenie kanałowe krok po kroku

Wnętrze zęba, czyli miazga zęba, zawiera nerwy i naczynia krwionośne. Gdy ulega zapaleniu lub obumarciu, konieczne bywa jej usunięcie. Procedura obejmuje kilka następujących etapów.

Przeczytaj również: Jakie pytania warto zadać podczas wizyty u pediatry? Przewodnik dla rodziców

Najpierw stomatolog wykonuje diagnostykę: badanie kliniczne i zdjęcie rentgenowskie (RTG) w celu oceny liczby i kształtu kanałów oraz rozległości zmian okołowierzchołkowych. To etap decydujący o planie postępowania.

Przeczytaj również: Jakie są zalety korzystania z nowoczesnej aparatury diagnostycznej?

Kolejno usuwa się próchnicę i otwiera komorę zęba, by uzyskać dostęp do kanałów. Z kanałów usuwa się zakażoną lub martwą tkankę miazgi, a następnie poszerza i kształtuje światło kanałów odpowiednimi narzędziami.

Następnie przeprowadza się dezynfekcję kanałów środkami płuczącymi o działaniu antyseptycznym. Celem jest ograniczenie liczby bakterii i przygotowanie kanałów do wypełnienia.

Po osuszeniu kanałów wypełnia się je materiałem przeznaczonym do szczelnego zamknięcia przestrzeni korzeniowej. Na końcu wykonuje się odbudowę zęba – kompozytem, wkładem i/lub koroną protetyczną, tak aby zabezpieczyć koronę i odtworzyć funkcję żucia.

Kiedy leczenie kanałowe jest wskazane

Bezpośrednim wskazaniem jest zapalenie miazgi objawiające się silnym, często pulsującym bólem, nasilającym się w nocy lub przy nagłych zmianach temperatury. Również martwica miazgi wymaga usunięcia obumarłej tkanki, by ograniczyć szerzenie się infekcji.

Ropień zęba (ropna infekcja przy korzeniu) bywa konsekwencją nieleczonego zakażenia miazgi. Dodatkowo leczenie kanałowe rozważa się po urazach zęba, np. złamaniach koron lub zwichnięciach, które uszkadzają unaczynienie miazgi.

Najczęstszą przyczyną jest próchnica głęboka, która przekracza szkliwo i zębinę, docierając do komory miazgi. W takich przypadkach leczenie zachowawcze wypełnieniem może być niewystarczające.

Rola diagnostyki przed rozpoczęciem leczenia

Decyzję poprzedza pełna diagnostyka: wywiad, testy żywotności miazgi, ocena tkanek przyzębia, a także zdjęcia RTG punktowe lub pantomograficzne. W uzasadnionych sytuacjach stosuje się również tomografię CBCT do oceny nietypowej anatomii kanałów czy zmian okołowierzchołkowych. Precyzyjna diagnostyka pomaga zaplanować zakres zabiegu i przewidzieć możliwe trudności anatomiczne.

Endodoncja pod mikroskopem – co daje powiększenie

Endodoncja wykorzystuje powiększenie optyczne (mikroskop, lupy) oraz oświetlenie pola zabiegowego. Ułatwia to lokalizację dodatkowych ujść kanałów, usunięcie resztek miazgi i kontrolę szczelności wypełnienia. Dzięki temu możliwa jest praca w wąskich i zakrzywionych kanałach z zachowaniem większej precyzji manewrów narzędziowych.

Objawy, które powinny skłonić do konsultacji

Warto zgłosić się na badanie, gdy występuje:

• silny, narastający lub pulsujący ból zęba,
• ból samoistny, utrzymujący się po bodźcu zimnym/ciepłym,
• tkliwość przy nagryzaniu lub dotyku,
• obrzęk dziąsła, policzka, obecność przetoki ropnej,
• przebarwienie korony zęba po urazie,
• nieprzyjemny zapach lub posmak w ustach związany z zakażeniem.

Przebieg wizyty – najczęstsze pytania pacjentów

– Czy leczenie kanałowe boli? Zabieg wykonuje się w znieczuleniu miejscowym. Celem jest zapewnienie komfortu podczas opracowywania tkanek.

– Ile wizyt potrzeba? Liczba wizyt zależy od rozpoznania, liczby kanałów i stanu tkanek okołowierzchołkowych. Plan ustala się indywidualnie po diagnostyce.

– Co po zabiegu? Po wypełnieniu kanałów ząb wymaga odbudowy. W zębach bocznych często rozważa się nakład lub koronę, aby ograniczyć ryzyko złamania ścian anatomicznych.

Możliwe następstwa nieleczonego zakażenia miazgi

Brak interwencji może prowadzić do rozwoju zmian okołowierzchołkowych, powstawania ropni i przetok oraz stopniowego niszczenia tkanek kostnych wokół wierzchołka korzenia. W skrajnych sytuacjach dochodzi do konieczności ekstrakcji zęba, co zaburza funkcję żucia i stabilność łuku zębowego.

Odbudowa i dalsza opieka nad zębem po leczeniu kanałowym

Po leczeniu kluczowe jest szczelne zamknięcie komory i odbudowa utraconych tkanek. W zależności od rozległości ubytku stosuje się wypełnienia kompozytowe, wkłady koronowo-korzeniowe oraz uzupełnienia protetyczne. Zaleca się kontrolne zdjęcia RTG w odstępach ustalonych podczas wizyty.

Higiena domowa obejmuje regularne szczotkowanie pastą z fluorem, nitkowanie przestrzeni międzyzębowych i unikanie twardych pokarmów bezpośrednio po zabiegu do czasu pełnej odbudowy. Stałe przeglądy pomagają wcześnie wykryć ewentualne nieprawidłowości.

Kto i kiedy kieruje na leczenie kanałowe

Leczenie z zakresu endodoncji prowadzi lekarz dentysta po rozpoznaniu stanu zapalnego miazgi, martwicy lub zmian okołowierzchołkowych. Na podstawie obrazu klinicznego oraz radiologicznego kwalifikuje ząb do zabiegu i ustala plan postępowania. Gdy anatomia kanałów jest złożona lub występują powikłania, można rozważyć leczenie w powiększeniu optycznym.

Przykłady sytuacji klinicznych

• Pacjent z bólem nocnym i nadwrażliwością na ciepło: rozpoznanie – ostre zapalenie miazgi, kwalifikacja do leczenia kanałowego.
• Ząb po urazie z przebarwieniem korony i brakiem reakcji na testy żywotności: podejrzenie martwicy miazgi, wskazanie do opracowania kanałów i dezynfekcji.

Gdzie szukać informacji i konsultacji

Osoby szukające szczegółów dotyczących przebiegu i zakresu zabiegu mogą zapoznać się z opisem usługi: Leczenie kanałowe w Białymstoku. Materiały te mają charakter informacyjny i nie zastępują konsultacji klinicznej.